Vrede van Sèvres

De Vrede van Sèvres was een vredesverdrag dat op 10 augustus 1920 werd getekend tussen de geallieerden en het Ottomaanse Rijk, na de Turkse nederlaag in de Eerste Wereldoorlog. De plechtigheid vond plaats in een zaal van de porseleinfabriek van Sèvres, nabij Parijs. Het verdrag werd nooit van kracht omdat Turkije het niet ratificeerde. Drie jaar later werd het vervangen door de voor de Turken veel voordeligere Vrede van Lausanne.

Opdeling van het Ottomaanse Rijk met de Vrede van Sèvres

Turkije zou een enorm deel van zijn territorium verliezen. Zo zou Armenië onafhankelijk worden, geheel volgens de politiek van het Zelfbeschikkingsrecht van Woodrow Wilson. Ook Koerdistan zou onafhankelijk worden.^[1] Irak en Palestina zouden bestuurd worden door het Verenigd Koninkrijk als mandaatgebieden. Syrië (waaronder het latere Libanon) kwam onder Frans bestuur als mandaatgebieden. De Dodekanesos en Rodos werden ingenomen door Italië. Thracië en Smyrna werden ingenomen door Griekenland. De Zee van Marmara werd gedemilitariseerd en geïnternationaliseerd. Bovendien werd de zo gevormde rompstaat van het Ottomaanse Rijk onder financiële curatele gesteld.

De realisering van het zelfbeschikkingsrecht van Woodrow Wilson stond vanaf het begin op lemen voeten, omdat de Amerikaanse senaat de Vrede van Versailles niet accepteerde. Dit liet aan de overgebleven Europese grootmachten vrij spel. Daarom ook kon alsnog worden teruggegrepen op tijdens de oorlog gemaakte geheime afspraken op grond waarvan Italië en Griekenland delen van Turkije zouden bezetten en Turkse, Arabische en zionistische emancipatiebewegingen ruimte voor hun eisen zouden scheppen.
Turkse patriotten onder leiding van Mustafa Kemal Atatürk vonden het verdrag onaanvaardbaar. Het verdrag werd niet alleen afgewezen, maar vormde tevens de aanleiding de sultan af te zetten en de beweging van Atatürk tot rechtmatige regering te verklaren. Ze begonnen een oorlog tegen de geallieerden (Britten, Fransen, Italianen en Grieken) die grote delen van het land bezet hielden. De strijd richtte zich met name tot de Grieken, die Thracië en Izmir, Smyrna, ingenomen hadden. De oorlog was erg wreed. In het kielzog hiervan trokken Frankrijk en Italië hun troepen terug uit Turkije. Ook Rusland distantieerde zich van de Vrede van Sèvres. Alleen Groot-Brittannië als vijand van Communistisch Rusland hield nog vast aan de bezetting van de Bosporus, omdat dit de toegangspoort vormt tot de warme zeehaven Odessa.

In een poging in de schrijnende situatie van de Grieks-Turkse oorlog een ommekeer teweeg te brengen, werden eind 1922 vredesonderhandelingen gestart. Deze onderhandelingen mondden uit in de Vrede van Lausanne van 24 juli 1923. De Turkse patriotten stichtten de moderne staat Turkije met Ataturk als eerste president.
De Vrede van Lausanne stelde een centrale Turkse regering aan de macht. Met dit vernieuwde verdrag werd de Vrede van Sèvres ongedaan gemaakt. Ook werden de Griekse troepen gedwongen Turkije te verlaten.