Leopold I
De XXIV artikelen
In 1831 had het nieuwe België een tamelijk gunstig verdrag kunnen afsluiten met de Mogendheden, bekend als het Verdrag der XVIII artikelen. Het werd niet zonder veel discussie door het Nationaal Congres aanvaard en weinige dagen later had Leopold I de grondwettelijke eed als koning afgelegd.
Daarop had Willem I de vijandelijkheden geopend. Van 2 tot 12 augustus 1831 vond de Tiendaagse Veldtocht plaats, die de kwetsbaarheid van het nieuwe koninkrijk onderstreepte. Als gevolg hiervan werden nieuwe onderhandelingen opgelegd door de Mogendheden, die heel wat minder gunstig waren voor België. Dit werd het Verdrag der XXIV artikelen dat, opnieuw na heftige debatten, einde 1831 door het Belgisch parlement werd aanvaard. De Mogendheden, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Oostenrijk, Pruisen en Rusland betuigden hun akkoord. Alleen Willem I verwierp het, met als gevolg dat het status quo behouden bleef en België in het feitelijk bezit bleef van Maastricht, Venlo, Limburg over de Maas en Duitstalig Luxemburg.
Op 14 maart 1838 liet Willem I aan de Conferentie in Londen weten dat hij zich nu toch bij het verdrag neerlegde. Hij had niet meer de illusie dat hij België nog zou kunnen herwinnen en hij kreeg in Nederland grote kritiek over de hoge kosten die het onderhouden van een leger-op-oorlogsvoet met zich meebrachten. Leopold I en de Belgische regering probeerden nog om de betwiste grondgebieden af te kopen, maar de Mogendheden bleven onwrikbaar. Na woelige, zelfs dramatische debatten in de Kamer, volgde op 19 maart 1839 de stemming: 59 kamerleden stemden voor aanvaarding en 42 voor verwerping van de XXIV artikelen.
Op 19 april 1839 volgde de definitieve ondertekening in Londen. Maastricht, Limburg over de Maas en Duits Luxemburg verdwenen definitief uit België.
Andere gevolgen van het Verdrag waren:
- dat België nu definitieve internationale erkenning had en ook door Nederland werd erkend
- dat de binnenlandse Belgische politiek voortaan niet meer beheerst werd door de solidariteit tegenover de vijand, het zogenaamde 'unionisme', maar dat de politieke tegenstellingen tussen 'groenen' en 'rijpen' (in moderne termen: tussen progressieven en conservatieven) of tussen klerikalen en liberalen volop aan bod kwamen
- dat het 'orangisme' geen reden van bestaan meer had en stilaan verdween.
Inhoud
Het verdrag hield onder meer in:- Nederland erkende (net als de andere landen) de onafhankelijkheid van België;
- België moest het oostelijk deel van Limburg afstaan aan Nederland, dat ook het statuut kreeg van hertogdom binnen de Duitse Bond.
- België kreeg het recht op de IJzeren Rijn, een spoorverbinding door het pas in het leven geroepen Nederlands-Limburg
- België moest neutraal blijven (artikel 7)
- België verkreeg het Franstalige westelijk deel van Luxemburg; het oostelijk deel bleef als groothertogdom via regerende leden van het Huis van Oranje in een personele unie verbonden met Nederland. Heel Luxemburg had nog het statuut van zelfstandig hertogdom binnen de Duitse Bond. De Luxemburgse geschiedenis zal dus eerder zeggen dat het westelijk deel aan België werd afgestaan. De verdeling geldt als de Derde deling van Luxemburg. Een rompstaat bleef over, met ongeveer een derde van het oorspronkelijke grondgebied met de helft van de bevolking in personele unie met het Koninkrijk der Nederlanden onder Koning-Groothertog Willem I (en vervolgens Willem II en Willem III). Deze regeling werd later vastgelegd in het Verdrag van Londen (1867), bekend als het 'Tweede Verdrag van Londen' naar analogie van het verdrag van 1839. De personele unie eindigde met de dood van Koning-Groothertog Willem III op 23 november 1890, omdat hij geen mannelijke nazaten bezat. Het Groothertogdom vererfde in de mannelijke lijn.
- Groot-Brittannië garandeerde de neutraliteit en veiligheid van België.
- Inwoners van België en Nederland kregen de vrije keuze tot welke nationaliteit zij wensten te behoren.
- Nederland wilde niet dat België zeggenschap kreeg over de Westerschelde en verkreeg Zeeuws-Vlaanderen, maar
- Nederland moest wel de toegang tot de haven van Antwerpen over de Westerschelde garanderen.
- Een voor België nogal ongunstige verdeling van de staatsschuld moest er worden bijgenomen.
Gevolgen
Naam van het Koninkrijk der Nederlanden
Geschiedkundigen leggen bij het inwerkingtreden van het verdrag de grens tussen de ontbinding van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden. In werkelijkheid was er geen sprake van hernoeming en heette het land altijd al Koninkrijk der Nederlanden. De thans gebruikte terminologie heeft en had derhalve slechts een beschrijvende functie, van enige juridische waarde was geen sprake.Eerste Wereldoorlog
Toen de Duitsers op 4 augustus 1914 België binnenvielen en daarmee zijn neutraliteit schonden, hielden de Britten vast aan hun garantie en verklaarden zij conform de casus foederis het Duitse Keizerrijk de oorlog. Hierna begon de Eerste Wereldoorlog.
Theobald von Bethmann Hollweg
Keizer Willem II
Geen opmerkingen:
Een reactie posten